چه کنیم تا کودکی خلاق داشته باشیم؟ عوامل پرورش تفکر خلاق در کودکان چیست؟ از چه سنی خلاقیت کودکان قابل مشاهده است؟ با چه راهکارهایی می‌توانیم قدرت خلاقیت را در کودک افزایش دهیم؟

هر کودک توانایی‌های منحصر به فردی دارد. او با توجه به شرایط و امکانات پیرامونش سعی می‌کند نیازهای خود را برطرف کند. اینکه کودک از چه سنی شروع به بروز خلاقیت در کارها و رفتارهایش می‌کند، کاملا مشخص نیست. اما ممکن است از همان سال‌های اولیه رفتارهایی از او ببینید که نشانگر هوش و دقت نظر او برای یافتن راه حل های متفاوت باشد.

اینکه کودک بتواند در هنگام مواجه با مشکلات و موانع راهکاری منحصر به فرد ارائه کند، این ویژگی در تمام مراحل زندگی به عنوان یک ویژگی مثبت یاری‌گر اوست. او با بکارگیری قوه خلاقیت، با مسائل راحت تر برخورد می کند و نسبت به افراد دیگر، زودتر راه حل مشکلات را درمی‌یابد.                             

بنابراین، هر کودک خلاق، یک فرد خلاق در آینده نیز می باشد که برای خود و جامعه ایده‌های متفاوتی ارائه می دهد. او از کلیشه ها به دور است و همیشه در پی یافتن مسیری میانبر یا ایده ای نو می باشد.

از چه سنی کودکم معنای خلاقیت را درک می‌کند؟

عموما کودکان تا قبل از  سن ۵ سالگی دست و پا شکسته صحبت می‌کنند و شاید برخی از جملات ما را نیز به طور کامل متوجه نشوند. اما از سن ۵ سالگی که او درک کافی برای فهمیدن مطالب یا توضیح دادن آن‌ها پیدا می‌کند، ما می‌توانیم رفتارهایش را دقیقا بررسی کنیم.

راهکارهایی برای پرورش خلاقیت در کودکان:

• بدون شک یکی از عوامل ایجاد خلاقیت در رفتار کودک، خلاقیت والدین اوست. اگر پدر و مادر در هنگام رویارویی با مسائل زانوی غم بغل بگیرند و فقط به آه و ناله بپردازند، کودک این را می آموزد. اما اگر آن‌ها حین برخورد با موانع راه حل را نیز برای فرزندشان توضیح دهند، ذهن کودک برای مواجه با چنین مسائلی پویاتر می‌گردد.

برای مثال اگر در حین سفر ماشین پنچر شد، بیش از حد ناراحت و نگران نشوید. زیرا او گمان می‌کند که این رفتار، مناسب است و همین روش را پیش می‌گیرد. به جای این کار به راحتی راه حل را برای او توضیح دهید و از او نیز تا جایی که ممکن است در حد خودش کمک بگیرید.. او باید بداند در مسیر زندگی اش مشکلات فراوانی وجود دارند که به راحتی و با یک جرقه در ذهن حل می‌شوند.

• اگر در خانه شما وسیله ای شکست یا خراب شد، مستقیما آن را به سطل آشغال نیندازید. بلکه سعی کنید از آن وسیله ای جدید بسازید که برای رفع یک نیاز یا تزئین منزل قابل استفاده باشد.

اگر خودتان چنین خلاقیتی ندارید می‌توانید در اینترنت و فضای مجازی جستجو کنید و  این خلاقیت‌ها را یاد بگیرید. این کار باعث می‌شود کودکانتان نیز مانند شما رفتار کنند و از تهدیدها فرصت بسازند.

• توجه داشته باشید که هیچ گاه نباید فرصت شکست و مواجه با آن را از کودک بگیرید. او باید بتواند بارها تجربه کند و از تجربیات خود بیاموزد.

 اگر مدام او را از نتیجه نگرفتن و تلاش بیهوده و حتی شکست خوردن بترسانید، او به هیچ وجه علاقه مند به  بکار گیری قوه خلاقیت خود نخواهد شد. زیرا مدام ترس از این دارد که نکند از ایده خود شرمنده شود یا توسط والدین یا اطرافیان مورد تمسخر قرار گیرد.. بنابراین، اجازه دهید او‌ هر چه در ذهن دارد را پیاده کند.

• بهترین راه برای پرورش خلاقیت کودکان ،درست کردن کار دستی می باشد. کار دستی‌هایی که از وسایل دورریز تهیه شده اند و ممکن است برای بسیاری از افراد زباله محسوب شوند.

 از کثیف شدن و به هم ریختگی خانه با وسایل کار دستی نترسید و دست کودک را برای ایده پردازی باز بگذارید. اما حواستان باشد که ممکن است این بی نظمی جزو شخصیت او شود. بنابراین برای او‌ توضیح دهید که این کار فقط برای زمان بازی امکان پذیر است و پس از گذشت این ساعت او باید همه زباله ها را جمع کرده و محیط بازیش را به حالت اول برگرداند.

• کودک را تشویق کنید تا در هنگام مواجه با مساله راهکار دهد! شما می توانید این مسائل را خودتان طراحی کنید و قرار نیست همه مسائل زندگی پیش بینی نشده باشند.

برای مثال، اگر در انبار خانه وسایلی دارید که دیگر قابل استفاده نیستند، آن‌ها را دور نریزید. هر از چند گاهی یکی از آن‌ها را به خانه بیاورید و از کودک بخواهید برای استفاده از آن نقشه‌ای بکشد.

 مثلا اگر کفش یا چکمه ای کهنه دارید، می‌توانید آن را موضوع ایده پردازی خانواده قرار دهید. هر کس بهترین پیشنهاد را داد، تشویقی کوچک برای او در نظر بگیرید و از آن استقبال کنید تا این روحیه در او تقویت شود. مثلا می‌توانید به کفش‌های کهنه رنگ‌های شاد بزنید و ته آن‌ها را سوراخ کنید و از آن‌ها به عنوان گلدان استفاده کنید. بدون شک، کاشتن گل‌های رنگارنگ در کفش‌های قدیمی که حالا رنگ شده اند، فوق العاده لذت بخش است.

• سعی کنید همه چیز را به کودک دیکته نکنید! مثلا در طراحی دکوراسیون اتاق خوابش از او بخواهید که هرطور که مایل است وسایل را چیده و از آن‌ها  لذت ببرد. چیدمان وسایل اتاق کودک می تواند در سال چندین بار تغییر کند و هر بار منظره زیبایی از این تغییر به وجود بیاید. در انتخاب لباس، کفش و وسایل شخصی و… کودک دخالت زیاد نداشته باشید.

 اجازه دهید او آن طور زندگی کند که می خواهد. این کار باعث می شود او در آینده به خواسته هایش احترام بگذارد و به راحتی از آن‌ها عبور نکند. همچنین فرصت سازندگی در کودکی بسیار مهم است و اعتماد به نفس زیادی به کودکان می‌دهد.

گرداورنده: عاطفه نادرلو